วัดโสมนัสวรวิหาร เป็นวัดโบราณที่ตั้งอยู่ใจกลางกรุงเทพมหานคร ถือเป็นอนุสรณ์แห่งความรักและความทรงจำอันลึกซึ้งของพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 4 ที่ทรงสร้างขึ้นเพื่อเป็นที่ระลึกถึงพระมเหสีองค์โปรด พระนางโสมนัสวัฒนาวดี โดยชื่อวัดก็ได้มาจากพระนามของพระนางด้วย วัดแห่งนี้จึงเปรียบเสมือนสัญลักษณ์แห่งความรักอันงดงามในประวัติศาสตร์ไทย
ประวัติวัดโสมนัสวรวิหาร
วัดโสมนัสวรวิหารสร้างขึ้นในสมัย รัชกาลที่ 4 (พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว) เมื่อปี พ.ศ. 2394 โดยทรงสร้างขึ้นเพื่ออุทิศพระราชกุศลแด่ สมเด็จพระนางเจ้าโสมนัสวัฒนาวดี ซึ่งเป็นพระอัครมเหสีองค์แรกของรัชกาลที่ 4 ที่สิ้นพระชนม์เมื่อ พ.ศ. 2393 โดยมีพิธีวางศิลาฤกษ์พระอุโบสถซึ่งมีวิสุงคามสีมา เมื่อวันที่ 15 มกราคม ปีเดียวกัน
เมื่อการก่อสร้างดำเนินไปจนสามารถรองรับพระภิกษุสามเณรจำพรรษาได้ พระองค์ทรงอาราธนา พระอริยมุนี (ทับ พุทฺธสิริ) จากวัดราชาธิวาส พร้อมพระสงฆ์ประมาณ 40 รูป เดินทางโดยขบวนเรือมาจำพรรษาที่วัด
ต่อมา พระอริยมุนีได้รับการสถาปนาขึ้นเป็นลำดับ ได้แก่ พระพรหมมุนี ในปี พ.ศ. 2415 พระพิมลธรรมในปี พ.ศ. 2422 (ปีเถาะ) และในเวลาต่อมา ทรงได้รับพระราชทานสมณศักดิ์เป็น สมเด็จพระวันรัต
สมเด็จพระวันรัตมีบทบาทสำคัญในการพัฒนาวัด โดยทรงดำเนินการก่อสร้างส่วนที่ยังไม่แล้วเสร็จให้สมบูรณ์ และอัญเชิญ พระสัมพุทธสิริ จากวัดราชาธิวาสมาเป็นพระประธานในพระอุโบสถ
รวมทั้ง พระสัมพุทธโสมนัสวัฒนาวดีนาถบพิตร ซึ่งเป็นพระประธานในพระวิหาร พร้อมด้วยพระอัครสาวก โดยอัญเชิญมาจากพระบรมมหาราชวัง เพื่อถวายเป็นพุทธบูชา
สถาปัตยกรรมและศิลปกรรมภายในวัด
วัดโสมนัสฯ เป็นวัดที่มี สถาปัตยกรรมผสมผสานระหว่างไทยกับตะวันตก อย่างลงตัว แสดงให้เห็นถึงความทันสมัยในสมัยรัชกาลที่ 4 ดังนี้:
- พระอุโบสถ มีลักษณะคล้ายโบสถ์แบบโกธิกจากยุโรป ผสมกับศิลปะไทยประยุกต์ หน้าบันประดับลายปูนปั้นงดงาม ภายในประดิษฐาน พระพุทธโสมนัสประทานพร พระประธานปางมารวิชัย สร้างด้วยสำริดเคลือบทอง
- จิตรกรรมฝาผนัง เป็นผลงานศิลป์ระดับสูงในยุครัชกาลที่ 4 แสดงเรื่อง พุทธประวัติ, ทศชาติชาดก, และมีลักษณะ “เหมือนจริง” มากกว่างานจิตรกรรมไทยแบบดั้งเดิม
- มีการใช้ ศิลปะการตกแต่งแบบตะวันตก เช่น กระจกสี ลายฉลุ และเสาแบบโรมันผสมในโครงสร้าง
บทบาททางศาสนาและสังคม
- เป็นวัดที่มีความสำคัญในฐานะ ศูนย์กลางของคณะธรรมยุติกนิกาย ในยุคก่อตั้ง
- ใช้เป็นสถานที่ศึกษาพระธรรมวินัยและอบรมพระสงฆ์สายปฏิบัติอย่างเคร่งครัด
- ปัจจุบันยังคงจัดกิจกรรม วันสำคัญทางพระพุทธศาสนา, การบวช, สวดพระอภิธรรม, และกิจกรรมชุมชนอย่างต่อเนื่อง
- วัดเปิดให้ประชาชนทั่วไปเข้าชม และมักเป็นสถานที่สำหรับการปฏิบัติธรรมอย่างสงบ
การเดินทาง ไปวัดโสมนัสวรวิหาร
รถไฟฟ้า MRT (สายสีน้ำเงิน)
- ลงที่สถานี MRT สามย่าน (BL27)
• เดินตามทางออกตรงไปยังถนนกรุงเกษม แล้วเดินต่อประมาณ 10–15 นาทีไปยังวัด - ลงที่สถานี MRT หัวลำโพง (BL28)
• เดินผ่านทางเชื่อมใต้ดินมายังหัวลำโพง แล้วเดินหรือเรียกแท็กซี่ไปยังถนนกรุงเกษม ใช้เวลาประมาณ 10 นาที
รถประจำทาง (BMTA)
มีหลายสายผ่านบริเวณใกล้วัด:
• สาย 53 จอดหน้าวัดโดยตรง
• สาย 1-38 (60), 2, 2-38 (8), 2-42 (44), 4-6, 511, 60, 79 หยุดบริเวณรอบ ๆ วัดและถนนคลองถม ใช้เวลาเดิน 3–5 นาทีถึงวัด
เรือด่วนคลองแสนแสบ
- สามารถขึ้นเรือที่ ท่าเรือแยกหลานหลวง (Lan Luang Pier) จากนั้นเดินต่อประมาณ 5 นาทีถึงวัด
แผนที่: https://maps.app.goo.gl/Zwsb7FzxUcebsp1s9
